Różnice między przeniesieniem praw autorskich a udzieleniem licencji
Blog

Różnice między przeniesieniem praw autorskich a udzieleniem licencji

Różnice między przeniesieniem praw autorskich a udzieleniem licencji
Aleksandra Rojek
07 marca 2024
5 min read

W dzisiejszym dynamicznie zmieniającym się świecie cyfrowym, zrozumienie praw własności intelektualnej stało się kluczowe zarówno dla twórców, jak i przedsiębiorców. Wśród różnych aspektów praw własności intelektualnej, szczególnie istotne jest rozróżnienie między przeniesieniem praw autorskich majątkowych a udzieleniem licencji na korzystanie z utworu.

Chociaż oba te mechanizmy umożliwiają wykorzystywanie dzieł intelektualnych, różnią się one zasadniczo pod względem skutków prawnych, zakresu uprawnień oraz elastyczności w użytkowaniu.

W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tym różnicom, aby wyjaśnić, w jaki sposób prawo autorskie reguluje te dwie formy dysponowania utworami i jakie implikacje mają one dla wszystkich stron procesu twórczego.

Czym są prawa autorskie?

Prawa autorskie regulowane są przez ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Są to normy prawne chroniące twórców i ich dzieła, zapewniając im wyłączność na korzystanie z tych dzieł oraz możliwość decydowania o ich korzystaniu przez inne osoby. Prawa autorskie dotyczą szerokiego zakresu dzieł, włączając w to literaturę, muzykę, sztukę, fotografię, oprogramowanie, i wiele innych form twórczości. W polskim systemie prawnym prawa autorskie dzielą się na dwa rodzaje: prawa osobiste i prawa majątkowe.

Czym są autorskie prawa osobiste?

Autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu psychologiczną więź twórcy z utworem, w szczególności prawo do:

  • autorstwa utworu i decydowania o sposobie jego oznaczania,
  • nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
  • decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
  • nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Czym są autorskie prawa majątkowe?

Autorskie prawa majątkowe dają twórcom możliwość czerpania korzyści finansowych z dzieł. Są to prawa zbywalne, więc mogą być one sprzedawane i licencjonowane na rzecz innych podmiotów.

Prawa majątkowe obejmują prawo do, np.:

  • rozpowszechniania dzieła w jakiejkolwiek formie, w tym sprzedaży, wynajmu, czy leasingu,
  • wprowadzania do obrotu,
  • publicznego odtwarzania, wystawiania, emitowania i reemitowania, a także publicznego udostępniania dzieła w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.

Z powyższego wprost wynika, że twórca może przenieść lub licencjonować utwór w odniesieniu do jego majątkowych praw autorskich, a nie osobistych praw autorskich. Z tego względu, często w umowach o przeniesienie praw autorskich majątkowych lub umowach licencji wyłącznej zamieszcza się odpowiednie postanowienia w zakresie niewykonywania autorskich praw osobistych przez twórcę.

Przeniesienie praw autorskich majątkowych ma charakter trwały

Przeniesienie autorskich praw majątkowych z założenia ma charakter trwały. W rezultacie ich zbywca traci do nich prawa.

W praktyce przeniesienie praw autorskich może podlegać ograniczeniom czasowym, w konsekwencji po upływie oznaczonego czasu, prawa autorskie wracają do zbywcy.

Ograniczenia mogą również dotyczyć zakresu przeniesienia praw autorskich lub terytorium.

W związku z powyższym, przenosząc autorskie prawa majątkowe należy zwracać szczególną uwagę, czy w treści umowy znajdują się ograniczenia czasowe lub terytorialne i w jaki sposób zostały określone pola eksploatacji.

Przeczytaj również nasz artykuł "Sztuczna inteligencja a prawo autorskie"

Udzielenie licencji ma charakter tymczasowy

Licencje mogą być udzielone na czas określony, co oznacza wyraźnie zdefiniowany okres, po którym prawa do korzystania z dzieła automatycznie wygasają. Alternatywnie, licencje mogą być udzielone na czas nieokreślony, dając licencjobiorcy możliwość korzystania z dzieła bez wyraźnie określonego limitu czasowego.

Istnieją szczególne regulacje dotyczące czasu trwania licencji, które warto znać:

  • w przypadku udzielenia licencji na czas określony, dłuższy niż 5 lat, po upływie tego czasu, licencja automatycznie przekształca się w licencję na czas nieokreślony. Jest to istotne, ponieważ może to wpłynąć na zmianę zasad dotyczących możliwości wypowiedzenia umowy licencyjnej,
  • gdy umowa licencyjna nie określa jej czasu trwania, domyślnie przyjmuje się, że została zawarta na okres 5 lat. Ta zasada wprowadza pewność prawną w sytuacjach, gdy strony umowy nie określiły wyraźnie czasu trwania licencji.

Czas trwania licencji bezpośrednio wpływa na możliwość i sposób jej wypowiedzenia:

  • w przypadku licencji udzielonych na czas określony, umowy nie można wypowiedzieć przed zakończeniem tego okresu, chyba że umowa wyraźnie przewiduje możliwość wypowiedzenia. To zapewnia stabilność i przewidywalność korzystania z licencji przez określony czas,
  • w sytuacji, gdy licencja została udzielona na czas nieokreślony, możliwe jest jej wypowiedzenie nawet bez takich postanowień w umowie. W takich przypadkach licencję można wypowiedzieć z rocznym wyprzedzeniem, wywołującym skutek na koniec roku kalendarzowego. To daje obu stronom elastyczność w zarządzaniu ich prawnymi relacjami dotyczącymi dzieła.

Nabycie praw autorskich majątkowych ma charakter wyłączny

Przeniesienie praw autorskich sprawia, że zbywca traci możliwość korzystania z utworu, rozporządzania nim i pobierania z tego tytułu korzyści finansowych na polach eksploatacji, których dotyczy przeniesienie praw autorskich.

Tylko osoba, która nabyła prawa majątkowe do dzieła, może korzystać z dzieła w zakresie określonym w umowie przenoszącej prawa. To oznacza, że bez zgody nabywcy, żadna inna osoba, w tym nawet autor dzieła, nie może wykorzystywać dzieła w sposób, który został zastrzeżony dla nabywcy.

Zapewnia ona możliwość kontrolowania i czerpania korzyści z eksploatacji dzieł, jednocześnie chroniąc przed nieautoryzowanym wykorzystaniem.

Obejrzyj też szkolenie "Prawo autorskie i GenAI" prowadzone przez Damiana Sawickiego dla Eduweb.

Licencja może mieć charakter wyłączny albo niewyłączny - w zależności od rodzaju udzielonej licencji

Umowa licencyjna niewyłączna charakteryzuje się możliwością korzystania z dzieła i czerpania z niego korzyści finansowych, zarówno przez licencjodawcę, licencjobiorcę, jak i inne podmioty, z którymi licencjodawca zawrze umowę licencji niewyłącznej w obrębie tych samych pól eksploatacji.

Z kolei licencja wyłączna nakłada na licencjodawcę ograniczenia w zakresie udzielania licencji na korzystanie z dzieła innym osobom w ramach tych samych pól eksploatacji, jednocześnie zapewniając licencjobiorcy wyłączność korzystania w tym zakresie. W umowie licencyjnej wyłącznej, należy doprecyzować, czy licencjodawca zachowuje prawo do osobistego korzystania z utworu w zakresie objętym licencją wyłączną.

W przypadku umowy licencyjnej, jeżeli umowa nie zastrzega licencji wyłącznej, przyjmuje się, że strony zawarły umowę licencji niewyłącznej.  

Czy nabywca może przenieść autorskie prawa majątkowe na inny podmiot?

Jeżeli umowa przenosząca autorskie prawa majątkowe nie zawiera postanowień wyłączających możliwość dalszego przeniesienia tych praw autorskich, nabywca tych praw autorskich może je dowolnie przenieść na podmiot trzeci, bez zgody zbywcy.

Czy licencjobiorca może udzielić dalszej licencji (sublicencji)?

Jeśli chodzi o utwory podlegające licencji, zasadą jest, że w razie braku wyraźnego postanowienia zezwalającego na sublicencję, licencjobiorca nie może upoważnić innej osoby do korzystania z utworu.

Podkreślenia wymaga, że licencjobiorca może udzielać dalszych licencji wyłącznie w zakresie, w jakim on sam może dysponować danym utworem. Nie może jednak udzielić zezwolenia na korzystanie z utworu w zakresie szerszym niż posiadane przez niego prawo.

W jakiej formie należy przenieść autorskie prawa majątkowe lub udzielić licencji wyłącznej?

Zarówno przeniesienie autorskich praw majątkowych, jak i udzielenie licencji wyłącznej wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności, co oznacza konieczność złożenia własnoręcznych podpisów przez strony.

Dopuszczalne jest zawarcie umowy w formie elektronicznej, czyli z użyciem kwalifikowanego podpisu elektronicznego, która jest równoważna z formą pisemną.

Niedochowanie zastrzeżonej formy sprawi, że umowa będzie nieważna, a w konsekwencji nie dojdzie do przejścia praw autorskich ze zbywcy na nabywcę lub udzielenia licencji wyłącznej do korzystania z utworu.

Czy istnieje wymóg co do formy udzielenia licencji niewyłącznej?

Przepisy nie wymagają, aby udzielenie licencji niewyłącznej zostało zawarte w jakiejkolwiek formie, jednakże dla bezpieczeństwa powinna być to forma co najmniej dokumentowa. Do zachowania formy dokumentowej wystarcza złożenie oświadczenia w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie, np. korespondencja e-mail, skan podpisanej umowy.

{{widget16}}

Podsumowanie

Podsumowując, różnice między przeniesieniem autorskich praw majątkowych a udzieleniem licencji na korzystanie z utworu są fundamentalne i mają dalekosiężne konsekwencje dla twórców, licencjobiorców oraz właścicieli praw.

Co do zasady, przeniesienie autorskich praw majątkowych oznacza pełne i trwałe ich przekazanie innemu podmiotowi, co jest nieodwracalne i pozbawia pierwotnego twórcę kontroli nad dziełem. Z kolei udzielenie licencji to ograniczone w czasie, często także w zakresie, uprawnienie do korzystania z utworu, które nie tylko zachowuje pierwotne prawa autorskie u twórcy, ale również umożliwia elastyczne dostosowanie warunków korzystania do indywidualnych potrzeb.

Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla efektywnego zarządzania prawami własności intelektualnej, maksymalizacji korzyści płynących z utworów intelektualnych i zapewnienia ochrony przed niepożądanymi skutkami prawno-finansowymi.

Warto podkreślić, że decyzja o przeniesieniu autorskich praw majątkowych lub udzieleniu licencji powinna być podjęta po dokładnej analizie własnych potrzeb i oczekiwań względem utworu, a także po konsultacji z prawnikiem, który pomoże w zrozumieniu wszystkich implikacji tych działań.

W świecie, gdzie prawa własności intelektualnej są coraz ważniejsze, świadome i strategiczne podejście do zarządzania nimi jest niezbędne dla każdego twórcy i przedsiębiorcy.

Chcesz się upewnić, że Black Friday w Twoim sklepie będzie legalny i bezpieczny?

Skorzystaj z doświadczenia prawników Sawicki Legal. Umów się na darmowy audyt i nie ryzykuj.

potrzebujesz wsparcia w sprawie sądowej przeciwko kontrahentowi?

Skorzystaj z doświadczenia prawników procesowych Sawicki Legal. Pomożemy Ci zaplanować strategię procesową i będziemy reprezentować Cię w sądzie.

Jak wdrożyć ESOP w Twojej firmie?

Chcesz się dowiedzieć więcej o ESOP? Jak bezpiecznie i efektywnie wdrożyć opcje na udziały dla Twoich pracowników? Umów się na bezpłatną konsultację

Kontrahenci Ci nie płacą?

Sprawdź jak nasz zespół może pomóc Ci odzyskać Twoje pieniądze. Nie pozwól, żeby kontrahenci kredytowali się Twoim kosztem. Umów się na bezpłatną konsultację

Considering company set up in Poland?

Contact us and get yourself a professional advice that will make your expansion to Poland smooth and fast.

Jak dobrze napisać regulamin konkursowy?

Nie ryzykuj kwestii podatkowych albo ryzyka uznania konkursu za loterię. Umów się na konsultację.

Kontrahenci nie płacą Twoich faktur?

Wiemy, że w biznesie czas to pieniądz. My też nie lubimy jak kontrahenci próbują się nami kredytować. Sprawdź jak możemy Ci pomóc szybko odzyskać pieniądze.

Chcesz wiedzieć więcej o holdingu?

Skontaktuj się z nami! Opowiemy CI na przykładach, w jaki sposób wygląda tworzenie holdingu i na co zwracaliśmy uwagę, projektując i tworząc holdingi dla naszych wspolników.

Chcesz zabezpieczyć się przed przejmowaniem Twoich specjalistów przez klientów albo konkurencję?

Gwarantuję, że nasi specjaliści zapewnią Ci skuteczną ochronę. Skontaktuj się z nami!

Chcesz wiedzieć jak wdrożyć ustawę o sygnalistach w Twojej firmie?

umów się na bezpłatną konsultację, podczas której odpowiemy na Twoje pytania.

Masz pytania dotyczące prokury?

Skorzystaj z naszego wieloletniego doświadczenia w doradztwie korporacyjnym. Odpowiemy na Twoje pytania i pomożemy wybrać optymalne rozwiązanie.

Potrzebujesz napisać ale sprawdzić umowę o zakazie konkurencji?

Umowa o zakazie konkurencji to jeden z podstawowych dokumentów, z których powinna korzystać każda firma w relacjach z partnerami, pracownikami czy podwykonawcami. Skontaktuj się z nami. Stworzymy umowę o zakazie konkurencji, która realnie zabezpieczy Twoje interesy.

Potrzebujesz wsparcia w rejestracji znaku towarowego?

Skontaktuj się z nami. Nasza rzeczniczka patentowa przeprowadzą Cię przez cały proces rejestracji szybko i bezpiecznie. Uzyskaj ochronę swojego znaku w Polsce, w UE albo na świecie.

Źle podpisana umowa online może być nieważna

Ryzykujesz czy wolisz mieć pewność? Skontaktuj się z nami i sprawdź jak poprawnie podpisywać umowy online

Nie wiesz jak wdrożyć przepisy o ochronie sygnalistów?

Nasi specjaliści są gotowi, żeby: 1. przygotować procedurę wewnętrzną obsługi zgłoszeń; 2. wdrożyć przepisy o ochronie sygnalistów 3. przeprowadzić szkolenie 4. pełnić funkcję osoby odpowiedzialnej za przyjmowanie i obsługę zgłoszeń

Nie wiesz jak napisać umowę NDA, która zabezpieczy interesy Twojej firmy?

Dlatego zajmiemy się tym za Ciebie. Skontaktuj się z nami i przekonaj się:)

Nie wiesz jak dostosować się do DSA?

skontaktuj się z naszymi specjalistami. Powiemy Ci co zrobić, żeby być zgodnym z DSA.

Wiemy, że nie masz czasu ani ochoty zajmować się likwidacją spółki

Dlatego zajmiemy się tym za Ciebie. Skontaktuj się z nami i sprawdź jak bezpiecznie i szybko zlikwidować spółkę zoo.

Nie wiesz jak dobrze udzielić licencji albo przenieść prawa autorskie?

Skorzystaj z naszego wieloletniego doświadczenia. Pomożemy Ci przygotować albo wynegocjować korzystną umowę licencyjną albo umowę przenoszącą majątkowe prawa autorskie.

Chcesz zarejestrować znak towarowy z dofinansowaniem SME Fund?

skontaktuj się nami! Nasz rzecznik patentowy odpowie na Twoje pytania, wyjaśni w jaki sposób skorzystać z dofinansowania oraz przeprowadzi Cię przez cały proces rejestracji znaku towarowego.

chcesz reklamować alkohol w Internecie ale nie wiesz jak?

skontaktuj się nami! odpowiemy na Twoje pytania, m.in. - jeżeli jesteś agencją digital i chcesz reklamować markę alkoholową w SoMe - jesteś e-commerce i nie wiesz jak prezentować alkohol w swojej ofercie - jesteś marketplace i nie wiesz jak wprowadzać merchantów alkoholowych do portalu i jak prezentować ich ofertę

chcesz wiedzieć więcej o odpowiedzialności członka zarządu?

skontaktuj się nami! odpowiemy na Twoje pytania, doradzimy jak możesz się zabezpieczyć

Potrzebujesz wsparcia przy checkboxach w swoim sklepie internetowym?

dla nas to piece of cake :) skontaktuj się nami!

Potrzebujesz wsparcia przy tworzeniu regulaminu na Twoją stronę internetową?

Stać Cię na profesjonalne wsparcie naszych prawników. Wykorzystamy nasze najlepsze doświadczenie i stworzymy regulamin dopasowany do twoich potrzeb oraz specyfiki strony.

Potrzebujesz term sheet i nie wiesz jak się do tego zabrać?

Stać Cię na profesjonalne wsparcie naszych prawników. Wykorzystamy naszej najlepsze doświadczenie transkacyjne, żeby przygotować term sheet, który będzie dopasowany do Twoich potrzeb i do Twojej transakcji.

Planujesz ekspansję Twojego biznesu do Polski i potrzebujesz zaufanego partnera?

Skorzystaj z naszego doświadczenia we wprowadzaniu zagranicznych za Polski rynek. Zyskaj sprawdzonego i doświadczonego partnera w rozwoju Twojego biznesu w Polsce

Potrzebujesz wsparcia w umową przeniesienia praw autorskich?

Skontaktuj się z nami jeżeli: - masz już umowę, ale nie wiesz czy zabezpiecza ona Twoje interesy; - chcesz zbyć / nabyć prawa autorskie ale nie masz umowy;

SHADOW IT dotyczy Twojej firmy?

Skontaktuj się z nami i odzyskaj kontrolę nad tym, w jaki sposób Twoi pracownicy korzystają z narzędzi AI.

potrzebujesz wsparcia przy tworzeniu regulaminu SaaS?

Skontaktuj się z nami. odpowiemy na Twoje pytania i zaproponujemy wsparcie.

Zastanawiasz się, czy narzędzia AI, z których korzystasz w firmie są bezpieczne?

Skontaktuj się z nami. odpowiemy na Twoje pytania albo zaproponujemy szkolenie z bezpieczeństwa korzystania z AI

Nie wiesz jak reklamować wyroby medyczne zgodnie z przepisami?

Skontaktuj się z nami. Odpowiemy na Twoje pytania, doradzimy jak reklamować wyroby medyczne zgodnie z nowymi wymogami

Zastanawiasz się jak legalnie wykorzystać treści stworzone z pomocą AI?

Nie tylko doradzamy w kwestiach prawnych związanych z AI, ale sami korzystamy z narzędzi wykorzystującej sztuczną inteligencję w codziennej działalności kancelarii. Chętnie podzielimy się swoimi doświadczeniami.

Nie wiesz jak prawidłowo informować klientów o obniżkach cen?

Przebrnięcie przez wytyczne UOKiK dot. informowania o obniżkach cen to nie lada wyczyn. Nawet dla nas, prawników. Oszczędź swój czas i miej pewność, że działasz zgodnie z przepisami. Skontaktuj się ze mną! Umówienie spotkania zajmie Ci mniej niż 2 minuty! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Ciebie i Twojego biznesu

Skonsultuj się z ekspertem

Mierzysz się z zagadnieniem, o którym piszemy w tym artykule? Chcesz wiedzieć więcej? Skontaktuj się ze mną! Umówienie spotkania zajmie Ci mniej niż 2 minuty! Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Ciebie i Twojego biznesu

Udostępnij ten post

Zobacz także

Regulaminy korzystania z narzędzi AI - po co je czytać?

Regulaminy korzystania z narzędzi AI - po co je czytać?

Dlaczego powinieneś przeczytać regulamin narzędzia AI z którego korzystasz? Jakie to ma znaczenie dla bezpieczeństwa Twojego, Twojej firmy albo Twoich pracowników? Ten artykuł odpowiada na te pytania.
Marcin Lisowski
Marcin Lisowski
7 sierpnia 2023
Co powinien zawierać regulamin SaaS (Software as a Service)? 15 niezbędnych elementów

Co powinien zawierać regulamin SaaS (Software as a Service)? 15 niezbędnych elementów

Jeżeli tworzysz lub posiadasz aplikację w modelu SaaS i zastanawiasz się co powinien zawierać Twój regulamin, ten artykuł jest dla Ciebie.
Aleksandra Rojek
Aleksandra Rojek
01.09.2023
Shadow IT – związane z nim ryzyka i jak się przed nimi chronić

Shadow IT – związane z nim ryzyka i jak się przed nimi chronić

Z artykułu dowiesz się czym jest SHADOW IT i jakie ryzyka dla Twojej firmy z tego wynikają.
Marcin Lisowski
Marcin Lisowski
05 września 2023

Let's work together

Dziękujemy! Twoje zgłoszenie zostało wysłane!
Ups! Coś poszło nie tak podczas przesyłania formularza.